شارژر PD 3.1 و ۲۴۰ وات: همه‌چیز درباره EPR، پروفایل‌های ۲۸/۳۶/۴۸V، کابل و سازگاری

اگر می‌خواهی یک شارژر واقعاً همه‌فن‌حریف داشته باشی از موبایل و تبلت تا اولترابوک و حتی لپ‌تاپ‌های حرفه‌ای باید USB Power Delivery 3.1 و قلمرو EPR (Extended Power Range) را بشناسی. PD تا نسخه 3.0 سقف ۱۰۰ وات داشت؛ اما در شارژر PD 3.1 با اضافه شدن ولتاژهای ۲۸، ۳۶ و ۴۸ ولت، سقف توان به ۲۴۰ وات رسیده است. این مقاله یک راهنمای کاربردی و سئو‌شده است برای اینکه دقیقاً بدانی EPR چیست، چه کابل یا شارژری لازم داری، کجاها به کار می‌آید، و چطور سازگاری را چک کنی — بدون آزمون و خطا.

شارژر PD3.1 چیست و چه فرقی با PD 3.0 دارد؟

در PD 3.0 محدوده‌ی SPR (Standard Power Range) با ولتاژهای ۵، ۹، ۱۵ و ۲۰ ولت و سقف جریان ۵ آمپر نهایتاً ۱۰۰ وات می‌داد. PD 3.1 علاوه‌بر SPR، محدوده‌ی EPR را معرفی کرد که سه پله ولتاژی ۲۸، ۳۶ و ۴۸ ولت را اضافه می‌کند. نتیجه:

• ۱۴۰ وات (۲۸V × ۵A)
• ۱۸۰ وات (۳۶V × ۵A)
• ۲۴۰ وات (۴۸V × ۵A)

نکته‌ی کلیدی: برای هر چیزی بیش از ۱۰۰ وات، هم شارژر و هم کابل و هم دستگاه باید EPR-ready باشند. اگر یکی آماده نباشد، سیستم به SPR یا کمتر برمی‌گردد.

PDO، APDO، SPR و EPR به زبان ساده

• PDO (Fixed Power Data Object): پروفایل‌های ثابت ۵، ۹، ۱۵، ۲۰ ولت (و در EPR، ۲۸، ۳۶، ۴۸ ولت) با جریان‌های مشخص
• APDO (Adjustable PDO): مخصوص PPS است؛ ولتاژ را در بازه‌ای ریزگام تنظیم می‌کند (مثلاً ۳.۳ تا ۱۱ ولت)، بیشتر به درد گوشی‌های اندرویدی می‌خورد
• SPR: همان محدوده‌ی کلاسیک تا ۱۰۰ وات
• EPR: محدوده‌ی ارتقایافته تا ۲۴۰ وات که کابل ۵ آمپر با E-Marker و ریت 50V می‌طلبد

کابل در PD3.1/EPR: بدون ۵A و E-Marker خبری از ۲۴۰W نیست

در توان‌های بالا کابل گلوگاه است.

• برای بیش از ۶۰ وات اکیداً کابل ۵ آمپر با E-Marker بگیر تا روی ۳ آمپر قفل نشوی
• برای EPR (۱۴۰ تا ۲۴۰ وات)، کابل باید صراحتاً ۵A، 50V/240W، E-Marker را اعلام کند
• AWG پایین‌تر (سیم ضخیم‌تر) و طول ۱ متر افت ولتاژ را کم می‌کند؛ ۲ متر فقط اگر واقعاً لازم است و از برند معتبر

نشانه‌های کابل EPR معتبر: عبارت‌های “50V/5A”، “240W”، “E-Marker” روی بسته یا سایت محصول + ترجیحاً USB-IF Certified

شارژرهای PD3.1: GaN، چندپورته و تقسیم توان

بیشتر شارژرهای ۱۴۰، ۲۰۰ و ۲۴۰ وات از فناوری GaN استفاده می‌کنند تا کوچک‌تر و خنک‌تر باشند. در مدل‌های چندپورته، عدد بزرگ روی جعبه توان کل است، نه توان هر پورت. مثال‌های رایج:

• ۱۴۰ وات تک‌اتصالی (C1)؛ با اتصال دستگاه دوم، معمولاً C1 → ۱۰۰ وات و پورت دوم ۳۰ تا ۴۰ وات می‌گیرد
• ۲۴۰ وات چندپورته: ترکیب‌های نمونه: 140W + 65W + 20W یا 100W + 100W + 30W — بسته به طراحی

همیشه ماتریس Power Allocation یا جدول تقسیم توان را قبل از خرید بخوان؛ دستگاه پرمصرف را به C1 بزن

سازگاری دستگاه‌ها با ای پی آر: چه کسانی سود می‌برند؟

لپ‌تاپ‌های حرفه‌ای و ورک‌استیشن‌های سبک

دستگاه‌هایی که با ۱۴۰ یا ۱۸۰ وات بهتر نفس می‌کشند، از PD 3.1 سود می‌برند — به‌ویژه زیر بار سنگین مثل رندر، کامپایل یا IDE سنگین. اگر لپ‌تاپ فقط SPR می‌پذیرد، حتی با شارژر PD 3.1 هم سقف ۱۰۰ وات خواهد بود.

مانیتورهای USB-C با PD-in

برخی مانیتورها هنگام انتقال تصویر، برق ۶۵ تا ۹۰ وات هم به لپ‌تاپ می‌رسانند. اگر مانیتور یا داک رده‌بالا PD3.1 را پشتیبانی کند، می‌تواند ۱۰۰ وات یا بیشتر پایدار بدهد؛ اما بسیاری هنوز به EPR نرسیده‌اند. مشخصات PD-in یا Pass-Through را دقیق بخوان.

داک‌ها و هاب‌ها

داک توان را مصرف می‌کند؛ پس ورودی ۱۴۰ وات لزوماً ۱۴۰ وات خروجی به لپ‌تاپ نمی‌دهد. خروجی معمولاً ۱۰۰ تا ۱۲۰ وات است و باقی صرف پورت‌ها می‌شود. برای کار سنگین، اگر توان لپ‌تاپ کم می‌آید، شارژر را مستقیم به لپ‌تاپ بزن.

پاوربانک‌های PD3.1

مدل‌های نوظهور ۱۴۰ یا ۲۰۰ وات برای لپ‌تاپ‌های پرمصرف جذاب‌اند. برای سفر هوایی، به ظرفیت Wh (مثلاً ۲۶۸۰۰mAh ≈ حدود ۹۹Wh) و خروجی EPR توجه کن. کابل ۵A/50V فراموش نشود.

PPS در کنار ای پی آر: آیا لازم است؟

PPS بیشتر برای گوشی‌های اندرویدی اهمیت دارد (ولتاژ پویای ۳.۳ تا ۱۱ ولت). برای لپ‌تاپ‌ها، ثابت‌های EPR (۲۸، ۳۶، ۴۸ ولت) مهم‌ترند. داشتن PPS بد نیست، اما شرط اصلی در توان‌های ۱۴۰ تا ۲۴۰ وات، پذیرش EPR توسط دستگاه و کابل ۵A/50V است.

سناریوهای واقعی انتخاب توان در PD3.1

کاربر اداری یا دانشجویی

۶۵ تا ۱۰۰ وات کافی است. نیازی به ای پی آر نداری مگر مانیتور یا داک پرمصرف داشته باشی.

خالق محتوا سبک یا برنامه‌نویس

۱۰۰ وات معمولاً جواب می‌دهد؛ اگر زیر بار سنگین باتری افت می‌کند، به ۱۴۰ وات فکر کن.

حرفه‌ای یا ایستگاه کاری سیار

۱۴۰ تا ۲۴۰ وات بسته به برگه مشخصات دستگاه. اگر دو لپ‌تاپ یا مانیتور قابل‌حمل پرمصرف داری، شارژر چندپورته‌ی PD 3.1 ارزشمند است — به شرط مطالعه‌ی جدول تقسیم توان

ALT Mode یا USB4 در کنار PD3.1: تصویر و شارژ روی یک کابل

اگر می‌خواهی با یک کابل هم تصویر بگیری هم شارژ کنی:

• برای 4K60 و USB سریع، داک یا کابل USB4، Thunderbolt یا Alt Mode با مشخصات روشن لازم است
• توجه کن که پهنای باند و تصویر موضوعی مستقل از PD است. PD فقط برق می‌دهد؛ تصویر وابسته به Alt Mode، USB4 یا TB است
• داک‌ها معمولاً Pass-Through را داون‌گرید می‌کنند؛ ورودی ۱۴۰ وات → خروجی ۱۰۰ تا ۱۲۰ وات

۸ اشتباه رایج در مسیر EPR و راه‌حل سریع

۱. کابل ۳ آمپر برای EPR: خروجی روی حدود ۶۰ تا ۱۰۰ وات محدود می‌شود → کابل ۵A/50V/240W با E-Marker بگیر ۲. فرض سازگاری دستگاه: لزوماً هر USB-C، Power-In یا EPR نیست → دفترچه یا سایت را چک کن ۳. نادیده‌گرفتن تقسیم توان: در چندپورته‌ها، C1 را برای دستگاه پرمصرف خالی بگذار ۴. داک کم‌بنیه: Pass-Through کافی نیست → برق را مستقیم به لپ‌تاپ بده ۵. گرمای محیط بالا: محدودسازی توان (Thermal Throttling) → تهویه، شارژر GaN، کابل کوتاه‌تر