شارژر PD چند پورته: تقسیم توان، افت سرعت و انتخاب هوشمند

اگر یک شارژر PD چند پورته تایپ سی می‌خواهی که هم‌زمان گوشی، تبلت و لپ‌تاپ را تغذیه کند، باید بدانی «وات روی جعبه» همیشه همان وات روی هر پورت نیست. در شارژرهای چند پورته، توان کل بین پورت‌ها تقسیم می‌شود و بسته به تعداد دستگاه‌های متصل و اولویت پورت‌ها، سرعت شارژ می‌تواند کم یا زیاد شود. این راهنما به زبان ساده توضیح می‌دهد تقسیم توان چگونه کار می‌کند، چرا گاهی افت سرعت می‌بینی، و چه آداپتور/کابلی بخری تا بهترین تجربه را داشته باشی.

PD چند پورته چگونه توان را تقسیم می‌کند؟

در شارژر PD چند پورته، یک «بودجه توان» کلی داریم (مثلاً ۶۵W، ۱۰۰W، ۱۴۰W یا ۲۴۰W). وقتی یک دستگاه وصل است، معمولاً همان پورت بیشترین وات را می‌گیرد. اما وقتی دستگاه دوم یا سوم را اضافه می‌کنی، شارژر برای ثبات و ایمنی باید توان را بین پورت‌ها تقسیم کند و با هر تغییر، دوباره با همه دستگاه‌ها مذاکره (Negotiation) انجام می‌شود.

مفاهیم کلیدی تقسیم توان

• پورت اولویت‌دار (C1): در ۹۰٪ مدل‌ها پورت C1 بیشترین وات را می‌گیرد.
• پروفایل‌های پیش‌تنظیم (Power Maps): ترکیب‌های ثابت یا نیمه‌هوشمند مثل «C1=65W، C2=20W».
• بازمذاکره (Re-Negotiation): متصل کردن یا کشیدن یک کابل، کل توان را لحظه‌ای بازتوزیع می‌کند؛ قطع‌وصل کوتاه طبیعی است.
• SPR/EPR: در PD 3.0 (SPR) سقف معمولاً ۱۰۰W است. در PD 3.1 (EPR) پله‌های ۲۸/۳۶/۴۸V اضافه می‌شود و تا ۱۴۰–۲۴۰W ممکن است، اما در چند پورته، به‌ندرت همه‌ی این وات را هم‌زمان روی یک پورت نگه می‌داری.

الگوهای رایج تقسیم توان (مثال‌های عملی) 

توجه: این‌ها الگوهای رایج هستند، نه قانون قطعی. ترکیب دقیق را همیشه از جدول سازنده بخوان.

شارژرهای ۶۵ وات (۲–۳ پورت)

• تک دستگاه (C1 تنها): تا ۶۵W
• دو دستگاه (C1+C2): رایج: 45W + 20W یا 40W + 25W
• سه دستگاه (C1+C2+USB-A): رایج: 45W + 7.5–12W + 7.5–12W

مناسب: اولترابوک سبک روی C1 (۴۵–۶۵W) + گوشی روی C2 (۲۰W)

شارژرهای ۱۰۰ وات (۲–۴ پورت)

• تک دستگاه: تا ۱۰۰W
• دو دستگاه: رایج: 65W + 30–35W یا 60W + 30–40W
• سه دستگاه: رایج: 65W + 20W + 15–18W

مناسب: لپ‌تاپ سبک یا متوسط + موبایل یا تبلت هم‌زمان

شارژرهای ۱۴۰ وات (PD 3.1/EPR)

• تک دستگاه (C1): تا ۱۴۰W
• دو دستگاه (مثلاً C1+C2): رایج: 100W + 30–40W
• سه دستگاه: رایج: 65W + 45W + 20W یا 65W + 20W + 20W

مناسب: لپ‌تاپ حرفه‌ای روی C1؛ با اتصال دستگاه دوم، C1 غالباً به ۱۰۰W می‌افتد.

شارژرهای ۲۰۰–۲۴۰ وات (چند پورت حرفه‌ای)

• تک دستگاه: تا ۲۴۰W روی C1 (اگر پشتیبانی شود)
• دو یا سه دستگاه: ترکیب‌های متنوع (مثلاً 140W + 65W + 20W)

مناسب: ایستگاه کاری سیار، مانیتور قابل‌حمل پرمصرف، یا دو لپ‌تاپ هم‌زمان

چرا با اتصال دستگاه دوم «افت سرعت» می‌بینم؟

سه دلیل اصلی

1. داون‌گرید خودکار پورت‌ها
2. کابل یا هاب محدودکننده
3. گرما یا پایداری

نشانه‌ها و راه‌حل‌ها

شارژ کند یا ایست

راه‌حل: دستگاه پرمصرف را به C1 بزن؛ دستگاه‌های سبک را به C2 یا USB-A بده.

قطع‌وصل کوتاه هنگام اضافه یا جدا کردن کابل

راه‌حل: طبیعی است؛ اگر زیاد رخ می‌دهد، از هاب یا مبدل میانی صرف‌نظر کن.

داغی نقطه‌ای کانکتور یا کابل

راه‌حل: کابل ۵A با E-Marker و طول ۱ متر بگیر؛ AWG پایین‌تر (سیم ضخیم‌تر).

نقش PPS در شارژرهای چند پورته

PPS باعث می‌شود ولتاژ با گام‌های ریز و پویا تنظیم شود؛ زیر بار متغیر، گوشی‌های اندرویدیِ پشتیبان PPS خنک‌تر و پایدارتر شارژ می‌شوند.

نکته: همیشه همه پورت‌ها PPS ندارند. ممکن است فقط C1 از PPS پشتیبانی کند. اگر اندروید PPS دارید، آن را به پورت PPSدار وصل کنید.

USB-A در کنار USB-C: چه انتظاری داشته باشیم؟ 

پورت‌های USB-A معمولاً PD ندارند و به ۱۲W یا فناوری‌های قدیمی‌تر محدودند. فعال بودن USB-A می‌تواند بودجه توان را از پورت‌های C کم کند. اگر می‌خواهید سرعت C1 حداکثر بماند، اولویت را به پورت‌های USB-C بدهید و USB-A را برای لوازم کم‌مصرف نگه دارید.

هاب/داک و PD Pass-Through: راحت اما کم‌قدرت‌تر 

وقتی مسیر برق «شارژر → داک/هاب → لپ‌تاپ» است، خود هاب یا داک بخشی از توان را مصرف می‌کند و بسیاری از آن‌ها سقف ورودی را داون‌گرید می‌کنند.

راه‌حل: اگر زیر بار سنگین کار می‌کنی، شارژر را مستقیماً به لپ‌تاپ بزن؛ دیتا یا تصویر را از هاب بده.

کابل درست: معادله‌ی نجات‌بخش چندپورته‌ها

انتخاب سریع کابل برای چندپورته 

• تا ۶۰W: کابل کوتاه باکیفیت (۳A)
• تا ۱۰۰W: بهتر است ۵A با E-Marker بگیری
• ۱۴۰–۲۴۰W: الزاماً ۵A، رِیت 50V/240W، E-Marker و طول ۱ متر

طول کابل و AWG

• ۱ متر بهترین تعادل است
• ۲ متر فقط اگر لازم است؛ نمونه‌ی ضخیم‌تر بگیر
• AWG کمتر = افت ولتاژ کمتر = پایداری بهتر

سناریوهای چیدمان هوشمند 

سناریوی ۱: ۶۵W دو پورته برای دانشجو یا کاربر روزمره

• C1: لپ‌تاپ سبک
• C2: گوشی
• نکته: هنگام کار سنگین، گوشی را جدا کن

سناریوی ۲: ۱۰۰W سه پورته برای میز کار مینیمال

• C1: لپ‌تاپ
• C2: تبلت
• USB-A: هدفون یا گجت
• نکته: اگر لپ‌تاپ کم می‌آورد، USB-A را آزاد بگذار

سناریوی ۳: ۱۴۰W چهار پورته برای خالق محتوا

• C1: لپ‌تاپ حرفه‌ای
• C2: گوشی PPS
• C3 یا USB-A: دوربین یا لوازم سبک
• نکته: ضبط یا رندر سنگین؟ C1 را تنها نگه دار

سناریوی ۴: ۲۰۰–۲۴۰W برای ایستگاه کاری سیار

• C1: لپ‌تاپ ورک‌استیشن
• C2: مانیتور قابل‌حمل
• C3 یا USB-A: لوازم جانبی
• نکته: کابل‌های EPR و تهویه‌ی خوب الزامی است

چک‌لیست خرید شارژر PD چند پورته

1. توان کل واقعی
   2. جدول تقسیم توان: ترکیب‌های C1/C2/C3 در حالت تک، دو و سه اتصالی را دقیق بخوان
   3. پورت اولویت‌دار: بدان کدام پورت سقف را می‌گیرد (معمولاً C1)
   4. PPS: اگر اندروید PPS داری، مطمئن شو حداقل یک پورت PPS دارد
   5. EPR/PD 3.1: اگر به ۱۴۰–۲۴۰W نیاز داری، پشتیبانی EPR و کابل ۵A/50V الزامی است
   6. USB-A: برای لوازم سبک مناسب است؛ روی آن برای دستگاه‌های پرمصرف حساب نکن
   7. GaN: در توان‌های بالا کوچک‌تر و خنک‌تر است؛ ترجیح داده می‌شود
   8. فاصله پورت‌ها/برچسب‌گذاری: برای دوشاخه‌های درشت و مدیریت کابل‌ها مهم است
   9. گواهی و ایمنی: محافظت‌های OVP/OCP/OTP/OPP و ترجیحاً USB-IF

   ایمنی شارژر پی دی و مدیریت گرما 

   • شارژر را در جای با تهویه آزاد بگذار؛ رویش وسیله نگذار
   • کابل‌ها را فشرده و کلافه کنار آداپتور جمع نکن؛ گرما را حبس می‌کند
   • داغی یک نقطه در کانکتور یا کابل علامت خطر است؛ کابل را تعویض کن
   • در سفر، آداپتور کولر یا اینورتر خودرو با موج نامناسب می‌تواند ناپایداری ایجاد کند—از شارژر فندکی PD با کیفیت استفاده کن

   عیب‌یابی شارژر پی دی سریع در ۶۰ ثانیه 

   1. دستگاه پرمصرف را به C1 بزن
   2. دستگاه‌های سبک را موقتاً جدا کن؛ ببین سرعت C1 به سقف می‌رسد یا نه
   3. کابل ۵A با E-Marker و طول ۱ متر امتحان کن
   4. هاب یا داک واسطه را حذف و مستقیم وصل شو
   5. اگر داری، پاورمتر USB-C بین راه بگذار و ولتاژ/جریان را بخوان
   6. دمای محیط یا جریان هوا را بهتر کن؛ داغی شدید = محدودسازی توان

   سوالات متداول (FAQ)

   چرا با وصل کردن گوشی، سرعت شارژر پی دی لپ‌تاپم افت می‌کند؟

   زیرا شارژر چند پورته بودجه توان را بین پورت‌ها تقسیم می‌کند. با اتصال دستگاه دوم، پورت اولویت‌دار (معمولاً C1) از توان کامل خود پایین می‌آید. برای حفظ سرعت شارژ لپ‌تاپ، آن را به پورت C1 وصل کن و بار پورت‌های دیگر را کاهش بده.

   آیا شارژر چند پورته همیشه ضعیف‌تر از شارژر تک‌پورته است؟

   نه لزوماً. شارژر چند پورته انعطاف‌پذیرتر است و می‌تواند چند دستگاه را هم‌زمان شارژ کند. اما باید جدول تقسیم توان آن را بشناسی. اگر استفاده سنگین داری، مدلی انتخاب کن که حتی در حالت چند اتصالی، توان کافی به پورت اصلی بدهد.

   آیا همه پورت‌های USB-C در شارژر چند پورته از PPS پشتیبانی می‌کنند؟

   خیر. معمولاً فقط پورت اول (C1) و گاهی C2 از PPS پشتیبانی می‌کنند. اگر گوشی اندرویدی با قابلیت PPS داری، حتماً آن را به پورت PPSدار وصل کن تا شارژ سریع و خنک‌تری داشته باشی.

   آیا استفاده از USB-A روی سرعت شارژ USB-C تأثیر دارد؟

   بله. پورت USB-A بخشی از بودجه توان شارژر را مصرف می‌کند. اگر می‌خواهی سرعت شارژ پورت C1 حداکثر باشد، USB-A را فقط برای لوازم کم‌مصرف مثل هدفون یا ساعت هوشمند استفاده کن.

   اگر کابل من فقط تا ۱۰۰ وات پشتیبانی کند ولی شارژر ۱۴۰ یا ۲۴۰ وات باشد، مشکلی پیش می‌آید؟

   خیر، مشکلی نیست. سیستم به‌صورت خودکار توان خروجی را به سقف کابل محدود می‌کند. اما اگر می‌خواهی از توان کامل EPR (مثلاً ۲۴۰W) استفاده کنی، باید کابل ۵ آمپر با E-Marker و ریت ۵۰V/۲۴۰W تهیه کنی.

   آیا PPS روی همه پورت‌ها فعال است؟

   نه لزوماً. در بسیاری از مدل‌ها فقط C1 (و گاهی C2) PPS دارد. اگر اندروید PPS داری، آن را به پورت PPSدار وصل کن.

   جمع‌بندی: نسخه فشرده انتخاب هوشمند

   • توان کل را بر اساس پرمصرف‌ترین دستگاه انتخاب کن؛ اگر بین دو پله مرددی، پله بالاتر را بگیر
   • جدول تقسیم توان را قبل از خرید بخوان—بدان در حالت دو یا سه اتصالی، C1 دقیقاً چند وات می‌گیرد
   • برای چنددستگاه: GaN چندپورته + کابل ۵A با E-Marker (۱ متر) بهترین تجربه را می‌دهد
   • اگر اندروید PPS داری، مطمئن شو حداقل یک پورت PPS داری و همان را استفاده کن
   • هاب یا داک می‌تواند توان را داون‌گرید کند؛ برای کار سنگین، شارژ را مستقیم به لپ‌تاپ بزن

   با این چک‌لیست، شارژر PD چند پورته به‌جای منبع دردسر، به قلب مینیمال و کارآمد میز کار و سفر تو تبدیل می‌شود: سریع، پایدار، ایمن و واقعاً همه‌فن‌حریف.